Chương 1: Kịch bản là gì?
Kịch bản là một văn bản phác thảo những yếu tố về
âm thanh, hành động, hình ảnh, ngôn ngữ cần thiết để kể một câu chuyện. Tại sao
lại là “phác thảo”? Bởi vì một bộ phim là một sản phẩm mang tính hợp tác cao
độ. Đạo diễn, diễn viên, nhóm quay phim sẽ dựa trên những phác thảo của bạn để
chuyển thể câu chuyện theo cách của họ. Họ có thể sẽ xin ý kiến của bạn hoặc
không làm thế. Họ có thể bổ sung thêm một số cây viết cùng với bạn, hoặc yêu
cầu bạn viết lại toàn bộ. Điều đó cũng là bình thường.
Tuy nhiên, vì có quá nhiều người cùng tham gia
quá trình làm một bộ phim, kịch bản cần đạt một số chuẩn nhất định mà các bên
đều hiểu được, vì thế sinh ra một số khuôn mẫu, cách trình bày, ghi chú và
nhiều quy ước khác. Văn bản này sẽ bao quát các yếu tố cơ bản thường được dùng
để viết kịch bản.
Điều quan trọng cần nhớ là phim là một tác phẩm
về hình ảnh. Bạn không KỂ cho khán giả nghe câu chuyện của bạn mà là bạn cho họ
XEM. Bạn phải học viết kịch bản MỘT CÁCH CÓ HÌNH ẢNH, viết những cái mà khán giả
sẽ NHÌN THẤY, NGHE THẤY. Bạn có thể yêu nhân vật của mình, biết họ nghĩ gì
nhưng điều quan trọng là làm thế nào đưa được những điều đó lên màn ảnh. Khi
đó, bộ phim có thể xong ở phần nhìn, thường được thay đổi ít nhiều trong hiện
trường làm phim. Vì thế, hãy chỉ viết những hình ảnh, âm thanh, lời nói và để
phần còn lại cho các nhà làm phim.
Điều gì tạo nên một câu chuyện hấp dẫn?
Những bộ phim mà bạn yêu thích, phần lớn có nhân
vật làm bạn mê đắm. Khán giả xem một tác phẩm điện ảnh không chỉ đơn giản muốn
được thích hoặc mến yêu những người họ thấy trên màn ảnh, họ muốn được ĐẮM CHÌM
trong những nhân vật đó, cho dù họ có thích hay không. Những người anh hùng vĩ
đại khiến ta hào hứng trong khi những kẻ gian trá độc ác lại làm cho ta tức
điên.
Một bộ phim hay luôn chứa đựng trong nó một vấn
đề nhất định. Đó không chỉ là cái mà người ta muốn, nó là thứ cần phải đạt
được, dù mối nguy hiểm có như thế nào, giống như trong bộ phim Indinana
Jones and the Raiders of the Lost Ark. Hay nó là thứ mà rất nhiều nhân vật
mong muốn, giống như bức tượng đen, nhỏ trong The Maltese Falcon. Đôi
khi, nó cũng có thể là thứ không nhìn thấy – ví như tự do cho nhân dân trong Lawrence
of Arabia hoặc Gandhi. Tất cả những thứ đó làm thành nhiệm vụ của
nhân vật – thậm chí mang đến cho nhân vật chính sức mạnh siêu nhiên. Nó có thể
là thứ mang tính cá nhân (tình yêu) hoặc vì lợi ích của tất cả mọi người (cứu
thế giới khỏi bàn tay của người ngoài hành tinh) nhưng nó phải mạnh mẽ và phát
triển lên tột bực khi câu chuyện được hé mở.
Phim luôn có những trở ngại, XUNG ĐỘT. Đây chính
là trọng tâm của một bộ phim. Ai đó muốn một thứ gì, nhưng người và vật cứ chắn
ngang đường của người này khi anh ta cố đạt mục tiêu đặt ra. Đôi lúc, trở ngại
này xảy ra đối với cả người hùng và nhân vật phản diện và mục đích cuối cùng
đều quan trọng với cả hai bên, như trong phim Jingle All the Way.
Arnold Schwarzenegger và Sinbad giành giật với nhau một món quà giáng sinh cho
cậu con trai. Cả hai đều không được phép thua cuộc. Trở ngại và xung đột có thể
được thể hiện dưới dạng vật chất hoặc tinh thần. Tuy nhiên, chúng phải hiện
diện trong câu chuyện của bạn, nếu không, bạn chẳng có chuyện nào cả. Hầu hết
các câu chuyện hay, nhân vật chính cũng mang trong mình một xung đột nội tâm,
những thứ thuộc về tâm trí, tinh thần của họ, chỉ có thể được giải quyết trước
thời điểm cô/anh ấy đạt được kết quả – tức là mục tiêu vật chất của câu chuyện.
Một số người gọi con quỷ nội tâm này là “ma” trong khi những người khác gọi đó
là “vết thương”.
Bạn cũng cần có móc câu. Đây là một thuật ngữ
trong khi viết bài hát, nó mô tả thứ thu hút được sự chú ý của mọi người. Hollywood gọi đó là hướng tới đông đảo khán giả. Nói đơn
giản hơn là “giả sử”. Ví dụ trong phim Galaxy Quest, một ý tưởng
có thể đưa ra là: giả sử những diễn viên trong đoàn làm một bộ phim khoa học
giả tưởng đang tạm thời ngừng quay, tuy vậy họ vẫn nổi tiếng, bị cuốn vào cuộc
chiến không gian với người ngoài hành tinh, những người tin rằng phim của họ là
tư liệu về cuộc sống ngoài trái đất?”. Một giả định tốt sẽ khiến kịch bản của
bạn nổi bật hơn. Đó là lý do tại sao khán giả sẵn sàng hy sinh sự thoải mái ở
nhà và ném tiền họ khó nhọc kiếm được để đi xem ngoài rạp.
Hollywood chú ý
tới các thể loại phim. Một số nhà sản xuất thường có xu hướng quan tâm đặc biệt
tới một số loại phim nhất định, vì vậy, bạn hãy tiếp cận họ bằng những thứ mà
họ có thể cho là ý tưởng thú vị. Những kịch bản thành công thường mang một dáng
vẻ mới nhưng người ta vẫn xác định được thể loại của nó. Bạn biết rõ điều gì
khiến ý tưởng của mình trở thành độc nhất nhưng bạn có thể nhanh chóng diễn tả
nó cho người khác được không? Liệu đó có phải là một câu chuyện hãi hùng, tiết
tấu nhanh, tình cảm hài hước hay phiêu lưu hành động?
Bạn cần giới thiệu tác phẩm của mình như một
người trong cuộc. Do số lượng các kịch bản đem đi duyệt khá lớn, nên BẤT CỨ
ĐIỀU GÌ khiến tác phẩm của bạn khác lạ, nó sẽ lọt vào vòng sau. Nếu bạn không
hiểu được trò chơi, sẽ không có ai chơi cùng bạn. Biên kịch phải bám sát những
quy ước, bao gồm những thứ như số trang, font chữ dù đó mới chỉ là bước đầu.
Bạn nên làm theo những quy ước đó trừ khi bạn rất giàu và có ý định chi tiền để
sản xuất và đạo diễn bộ phim của mình. Tuy nhiên, kể cả như vậy, những người
bạn sẽ làm việc cùng cũng cần những thứ theo chuẩn mực có sẵn.
Chương 2: Các loại kịch bản
Dưới đây là danh sách một số kiểu kịch bản đang
được dùng ngày nay. Tài liệu này sẽ giới thiệu loại hình kịch bản cho Phim
nhựa/Phim truyền hình.
Tài liệu nhắc tới:
• Kịch bản/ Phim nhựa
• Phim truyền hình
Không nói đến:
• Stage Plays và Musicals
• Phim hài tình huống
• Audio/Visual Scripts/Dual Column
• Multimedia
Người viết kịch bản cho bất kỳ loại hình nào trên
kia sẽ phải giới thiệu thành quả của họ theo hai kiểu dưới đây, phụ thuộc vào
việc họ đang muốn bán nó hay kịch bản đã được đem đi dựng thành phim.
Submission Scripts
Còn gọi là Spec Script. Đây là kịch bản được viết
mà không được đặt trước hay mua, với hy vọng rằng nó sẽ được bán. Phần giới
thiệu này sẽ thiên về những triết lý của kịch bản spec, trong đó, để nói rằng
“hãy tránh xa quá trình cộng tác. Những thứ nên hoặc không nên làm bạn sẽ thấy
ở đây, sẽ phản ánh triết lý này.
Shooting Scripts: Kịch bản phân cảnh
Một khi kịch bản của bạn đã được chấp thuận, nó
thường sẽ được viết lại nhiều lần trước khi đem đi dựng thành phim. Khi đã hoàn
tất, nó sẽ trở thành kịch bản sản xuất. Tất cả các cảnh, góc quay trong kịch
bản này đều được đánh số. Mỗi cảnh và các góc quay đều bị cắt thành những phần
nhỏ. Giám đốc sản xuất phim có thể thay đổi thứ tự các cảnh quay để tận dụng
hiệu quả sân khấu, diễn viên và địa điểm.
Chúng ta sẽ bắt đầu tìm hiểu kịch bản phim nhựa
vì nó là loại phổ biến nhất hiện nay. Sau đó, ta sẽ nói về các loại hình khác,
dựa trên những gì đã biết.
Nhận định chung: Mặc dù một mô hình ngày càng
được tiêu chuẩn hoá nhưng không hề có MỘT CÁCH, MỘT KIỂU căn lề, MỘT phong cách
nhất định. Luôn luôn có MỘT PHẠM VI ĐÚNG. Những điều chỉnh của phần mềm viết
kịch bản nằm trong phạm vi này.
Chương 3: Dàn trang trong kịch bản ban đầu
Quy tắc:
Kịch bản thường được viết trên giấy trắng khổ 8 ½
inch x 11 inch (1 inch = 2.54 cm), đục ba lỗ. Số trang được đánh ở góc trên bên
phải (ở phần header). Trang đầu tiên không phải đánh số. Font chữ chọn dùng là
font Courier 12. Lề trên và lề dưới từ 0,5’’ tới 1’’. Lề trái khoảng
1,2’’-1,6’’. Lề phải từ 0,5’’ tới 1’’.
Font chữ Courier 12 được sử dụng dành cho mục
đích về thời gian. Một trang kịch bản font chữ Courier 12 sẽ tương đương với 1
phút trên màn ảnh. Những người đọc có kinh nghiệm có thể phát hiện ra những
kịch bản dài bằng việc đo đếm tập giấy trên tay của họ.
Mẹo viết:
Phần mềm viết kịch bản được soạn trước với tất cả
những quy luật trên.
Độ dài kịch bản
Kịch bản trung bình một bộ phim nhựa, theo truyền
thống, sẽ vào khoảng 95 tới 125 trang. Hiện nay ở Hollywood, kịch bản thường vào khoảng 114 trang.
Các bộ phim hài thường ngắn hơn, drama (chính kịch) dài hơn. Trong trường hợp
phim hành động, các dòng mô tả của bạn chỉ mất 10 giây để đọc nhưng phải mất
tới 45 giây trên màn ảnh.
Đại uý Owens bỏ túi xách và nhặt chiếc súng
máy. Anh chạy từ cửa
này qua cửa khác, né đạn của kẻ thù trong khi bắn trả lại cho đến
khi anh tiến tới tháp chuông nhà thờ.
này qua cửa khác, né đạn của kẻ thù trong khi bắn trả lại cho đến
khi anh tiến tới tháp chuông nhà thờ.
Mẹo viết:
Nếu kịch bản của bạn có nhiều cảnh như trên, số
trang có thể ít nhưng điều đó không có nghĩa rằng bộ phim nếu được dựng sẽ
ngắn. Cũng với những dữ kiện tương tự, một biên kịch khác cũng có thể rút ngắn
gọn hơn nhiều. Điều đó phụ thuộc vào phong cách của từng cá nhân người viết.
125 trang được coi là một kịch bản dài. Độ dài là
một yếu tố rất quan trọng. Khi bạn đưa kịch bản cho nhà sản xuất, điều đầu tiên
họ làm là xem qua các trang để ước chừng nó dài thế nào. Cho dù kịch bản của
bạn rất hay, nếu nó quá dài, họ có thể từ chối đọc nó.
Ác cảm với những kịch bản dài là do vấn đề kinh
tế. Thời lượng một bộ phim dưới hai giờ có nghĩa là sẽ được chiếu nhiều hơn
trong các rạp chiếu phim, nghĩa là doanh thu nhiều hơn cho nhà phân phối, nhà
sản xuất, thậm chí cả bạn, người viết kịch bản.
Khi thấy rằng kịch bản của mình quá dài, bạn phải
bắt đầu cắt ngắn tác phẩm của mình. Luôn nhớ rằng nếu một cảnh có thể được bỏ
và câu chuyện không ảnh hưởng gì, cảnh đó không cần thiết. TẤT CẢ CÁC CẢNH
không chỉ là đưa câu chuyện tới phần kết, mà nó nên là một phần không thể thiếu
dẫn tới đỉnh điểm.
Chương 4: Hành động
Quy tắc:
Phần mô tả hành động được viết từ trái sang phải,
dùng cả chữ hoa lẫn chữ thường. Khi giới thiệu một nhân vật lần đầu tiên, tên
nhân vật đó phải viết hoa.
Mẹo:
Phần mềm viết kịch bản đã được lập trình sẵn để
trình bày phần này theo đúng quy tắc. Tất cả những gì bạn cần quan tâm là sáng
tác truyện.
HÀNH ĐỘNG hay còn gọi là phần mô tả bối cảnh vẽ
ra hiện trường của cảnh quay và cho phép bạn giới thiệu các nhân vật. Phần này
được viết ở THÌ HIỆN TẠI.
Mẹo viết:
Tất cả mọi hành động trong kịch bản đều diễn ra
BÂY GIỜ. Bạn luôn dùng thể chủ động (cửa đóng) chứ không phải thể bị động (một
cánh cửa bị đóng lại).
Bạn luôn viết ở THÌ HIỆN TẠI, không phải quá khứ.
(Tất nhiên, cũng có một số trường hợp ngoại lệ, ví dụ như trong phim The Wind
and the Lion của John Milius, hoạt động được mô tả ở thì quá khứ như một cuốn
tiếu thuyết nhưng sau đó, chính John đạo diễn bộ phim của ông ta).
Các khổ trong phần này phải ngắn gọn, không nên
viết nhiều quá 4-5 dòng. Người đọc có thể lướt qua mà không hề đọc chúng.
MỜ DẦN:
NGOẠI. BẾN TÀU PHÍA TÂY – BÌNH MINH – CẢNH CHÍNH
Thuyền buồm và tàu tuần tiễu dập dềnh trên sóng
nước xanh ngắt.
NỘI. PHÒNG LỚN – SÁNG
Tấm chăn đắt tiền che cơ thể bất động trần truồng
của nàng JULIE
COOPER xinh đẹp, 25 tuổi. Ánh sáng xuyên qua ô cửa sổ qua cơ thể
rắn chắc, rám nắng của FRANKIE CAMPISI, 38 tuổi. Y kéo chăn bông
xuống và bắt đầu hôn lên cơ thể lõa lồ của Julie.
COOPER xinh đẹp, 25 tuổi. Ánh sáng xuyên qua ô cửa sổ qua cơ thể
rắn chắc, rám nắng của FRANKIE CAMPISI, 38 tuổi. Y kéo chăn bông
xuống và bắt đầu hôn lên cơ thể lõa lồ của Julie.
Người đọc bắt đầu hình thành một ý tưởng về bối
cảnh và hành động đang diễn ra. Chúng ta biết rằng ta đang ở trên một con tàu,
hai nhân vật được giới thiệu, chúng ta có đôi chút cảm nhận về sự xuất hiện về
thể chất của họ. Và ta có bằng chứng về quan hệ của họ.
Hãy tránh việc viết về góc quay và máy quay. Nếu
bạn phải nhấn mạnh một vài cảnh, hãy viết nó ở trên một dòng đơn. Góc và máy
quay là thẩm quyền của đạo diễn, thường được đưa vào kịch bản sản xuất.
Những tấm vải đắt tiền che cơ thể bất động, trần
truồng của nàng
JULIE COOPER xinh đẹp, 25 tuổi. Ánh sáng xuyên qua ô cửa sổ qua
cơ thể rắn chắc, rám nắng của FRANKIE CAMPISI, 38 tuổi. Anh ta
kéo tấm chăn xuống và cười gằn trên cơ thể loã lồ của Julie.
Frankie chùn lại.
JULIE COOPER xinh đẹp, 25 tuổi. Ánh sáng xuyên qua ô cửa sổ qua
cơ thể rắn chắc, rám nắng của FRANKIE CAMPISI, 38 tuổi. Anh ta
kéo tấm chăn xuống và cười gằn trên cơ thể loã lồ của Julie.
Frankie chùn lại.
Có một vết xăm ác quỷ trên vai cô nàng mà anh
chưa từng thấy
trước đó.
trước đó.
Chương 5: Tên nhân vật
Tên nhân vật được viết hoa và cách lề trái
3,5’’. Trước khi một nhân vật nói, biên kịch đưa TÊN NHÂN VẬT để giúp độc
giả biết được rằng đoạn hội thoại của nhân vật này sẽ theo sau.
Tên nhân vật có thể là một tên bình thường (JOHN)
hoặc mô tả hình dáng (GÃ BÉO) hoặc một nghề nghiệp (BÁC SĨ). Đôi khi, bạn có
thể có CẢNH SÁT SỐ 1, sau đó là CẢNH SÁT SỐ 2. Việc này cũng được nhưng các
diễn viên sẽ thích hơn nếu bạn cá nhân hóa vai của họ bằng tên. Hãy cố để làm
cho thống nhất.
Mẹo:
Khi dùng phần mềm viết kịch bản, bạn không phải
lo khi tên nhân vật dài. Chương trình sẽ tự động học và ghi nhớ NHỮNG TÊN NHÂN
VẬT của bạn, cho phép sự thống nhất và thoải mái. Không cần thiết phải lo lắng
những JACQUELINE hay DR. FRANKENSTEIN, bạn chỉ cần ghi nhớ nó bằng hai phím
tắt.
Phần mềm viết kịch bản cũng chèn vào đúng khoảng
cách giống như khổ trước, tiết kiệm cho bạn hàng nghìn phím trong suốt quá
trình viết.
MỜ DẦN:
NGOẠI. BẾN TÀU PHÍA TÂY – BÌNH MINH – CẢNH CHÍNH
Thuyền buồm và tàu tuần tiễu dập dềnh trên sóng
nước xanh ngát.
NỘI. PHÒNG LỚN – SÁNG
Tấm chăn đắt tiền che cơ thể bất động trần truồng
của nàng
JULIE COOPER xinh đẹp, 25 tuổi. Ánh sáng xuyên qua ô cửa sổ qua
cơ thể rắn chắc, rám nắng của FRANKIE CAMPISI, 38 tuổi. Y kéo
chăn bông xuống và bắt đầu hôn lên cơ thể lõa lồ của Julie.
JULIE COOPER xinh đẹp, 25 tuổi. Ánh sáng xuyên qua ô cửa sổ qua
cơ thể rắn chắc, rám nắng của FRANKIE CAMPISI, 38 tuổi. Y kéo
chăn bông xuống và bắt đầu hôn lên cơ thể lõa lồ của Julie.
FRANKIE
Chương 10: Góc quay
Quy tắc:
Góc quay được viết giống như Mở Cảnh, về lề trái,
viết hoa. Trước và sau nó là một dòng trống.
Một GÓC cho độc giả điểm tập trung trong một cảnh
đã thay đổi. Dưới đây là một vài ví dụ.
• GÓC VÀO –
• ĐẶC TẢ –
• LIA SANG –
• GÓC NHÌN CỦA FRANKIE –
• GÓC MÁY NGHỊCH — (ĐẢO GÓC)
Mẹo viết:
Là một biên kịch, vì một vài lý do đã được nói
trước, bạn nên khôn ngoan trong việc dùng GÓC để tập trung hướng của độc giả.
Việc hướng dẫn của bạn có nguy cơ làm gián đoạn việc kể chuyện. Nếu điều bạn
thực sự muốn làm là đạo diễn phim, ĐỪNG vội làm thế trong một kịch bản bạn đang
muốn bán … hãy chờ cho tới khi nó được chấp nhận và cố thương thuyết để bạn sẽ
là đạo diễn. Điều này có khả năng xảy ra nếu bạn đã có một số kịch bản được
dựng thành phim.
Đôi khi, gọi tên một góc quay là cần thiết. Nếu
bạn muốn độc giả nhìn thấy thứ gì đó không rõ ràng trong cảnh hoặc muốn đạt
được một cảm xúc nhất định hoặc tạo đỉnh điểm. Công cụ này cho phép bạn đạt
được mục tiêu đó.
Nếu bạn mô tả một cuộc bạo động trong tù, một tù
nhân kề dao vào cai ngục, bạn muốn độc giả nhìn thấy một người bắn tỉa nhằm vào
tù nhân, bạn có thể dùng một cảnh như thế này:
MỘT TÙ NHÂN kề dao vào cổ họng của VIÊN CAI NGỤC.
TÙ NHÂN
(run rẩy)
(run rẩy)
Tao sẽ giết nó. Tao sẽ làm đấy.
CAI NGỤC
Cho nó ra! Làm đi!
GÓC VÀO – MỘT VIÊN CAI NGỤC CẦM SÚNG
Khi anh ta lên đạn, ngón tay bấm vào cò.
TÙ NHÂN
Tao muốn nói chuyện với lão giám ngục.
NGAY BÂY GIỜ!
NGAY BÂY GIỜ!
Một cảnh thường dùng là Xen (lồng) cảnh. Xen cảnh
thường dùng chủ yếu như là một sự chỉ hướng – tập trung vào điều gì đó quan
trọng trong cảnh, thường là điều gì đó khán giả cần đọc hoặc là những thứ quá
nhỏ để nhìn thấy trong màn ảnh rộng.
XEN CẢNH – TỜ GIẤY TIỀN CHUỘC
Mẹo viết:
Một khổ mô tả hành động thành công hoặc một dòng
đơn có thể đạt được cùng mục đích mà không làm khán giả xao nhãng. Hãy chú tâm
tới mạch của câu chuyện và không nên ngắt quãng nó.
Chương 13: Loạt cảnh
LOẠT CẢNH QUAY cũng khá giống với Chùm cảnh nhưng
nó thường được diễn ra tại một địa điểm, nhắc tới một hành động. Hãy nhớ tới bộ
phim Earthquake…
MỘT LOẠT CẢNH
A) Cửa sổ cửa hàng bắt đầu rung lắc.
B) Các tấm biển đu đưa.
C) Gạch và thuỷ tinh bắt đầu rơi xuống đường.
D) Mọi người chạy thoát thân.
LOẠT CẢNH được xác định là MỘT CẢNH. Giống như Chùm cảnh, loạt cảnh này là những khổ mô tả hành động và cũng có thể được đánh số 1), 2), 3)
LOẠT CẢNH được xác định là MỘT CẢNH. Giống như Chùm cảnh, loạt cảnh này là những khổ mô tả hành động và cũng có thể được đánh số 1), 2), 3)
PHONG CÁCH
Một vài biên kịch sẽ đưa một loạt các cảnh quay
vào trong kịch bản mà không ghi chú. Điều này nhìn chung góp phần vào việc làm
mạch của câu chuyện trôi chảy hơn. Những dòng mô tả hành động này có thể ngắn,
những câu mô tả được đặt ở những dòng độc lập.
Piazza de Palma
chật cứng khách mua hàng thứ 7.
MỘT TIẾNG ĐỘNG LỚN vang lên.
Chim bồ câu bay xớn xác, CÁNH SẢI NGẬP TRỜI.
Mọi người quay đầu về hướng của MỘT TIẾNG SÚNG
KHÁC.
Một đứa bé sợ hãi đánh rơi que kem và KHÓC.
Một phụ nữ HÉT LỚN.
Một kiểu viết khác cho đoạn trên:
CỬA HÀNG PIAZZA DE PALMA
Một kiểu viết khác cho đoạn trên:
CỬA HÀNG PIAZZA DE PALMA
chật cứng khách mua hàng thứ 7.
MỘT TIẾNG SÚNG LỚN
vang lên. Chim bồ câu bay xớn xác. Tất cả mọi
người quay về hướng của MỘT TIẾNG SÚNG KHÁC.
ĐỨA TRẺ SỢ HÃI
đánh rơi cây kem và KHÓC. MỘT TIẾNG THÉT vang
lên.
Mẹo viết:
Kiểu viết như thế này sẽ làm tốn thêm diện tích trang nhưng nó cũng giúp người đọc nhanh hơn. Tại sao? Hãy nhìn những khoảng trống trong ví dụ thứ hai … mắt của độc giả có thể đọc được đoạn này nhanh hơn.
Kiểu viết như thế này sẽ làm tốn thêm diện tích trang nhưng nó cũng giúp người đọc nhanh hơn. Tại sao? Hãy nhìn những khoảng trống trong ví dụ thứ hai … mắt của độc giả có thể đọc được đoạn này nhanh hơn.
Một kiểu viết khác liên quan tới việc NHẤN MẠNH
vào yếu tố hành động. Thường thì, người đọc sẽ lướt qua một kịch bản, đặc biệt
là nếu khổ mô tả hành động rất dài. Dưới đây là một sự lựa chọn về việc làm thế
nào là đúng. Chữ nghiêng, đậm hoặc gạch chân không được dùng để nhấn mạnh.
Terry NGÃ xuống sàn nhà khi MỘT TIA NẮNG lan vào
khắp phòng. Anh nghe thấy TIẾNG KÊU LỚN ở bên ngoài. Terry NÍN THỞ khi một BẢO
VỆ hộ pháp đi vào.
Dòng ngắn / Thơ / Lời bài hát
Đôi khi, bạn cần viết một đoạn hội thoại gồm toàn những CÂU NGẮN. Một ví dụ có thể là khi nhân vật của bạn dẫn ra một bài thơ, hoặc hát một bài.
Đôi khi, bạn cần viết một đoạn hội thoại gồm toàn những CÂU NGẮN. Một ví dụ có thể là khi nhân vật của bạn dẫn ra một bài thơ, hoặc hát một bài.
JULIE
Hoa hồng đỏ
Hoa violet tím
Em đang viết kịch
Anh thì sao?
Hoa violet tím
Em đang viết kịch
Anh thì sao?
Lời bài hát thường được viết hoa.
JULIE
(hát)
(hát)
ROW, ROW, ROW YOUR BOAT
GENTLY DOWN THE STREAM
MERRILY, MERRILY, MERRILY, MERRILY
LIFE IS BUT A DREAM.
GENTLY DOWN THE STREAM
MERRILY, MERRILY, MERRILY, MERRILY
LIFE IS BUT A DREAM.
Chương 8: Extension – Phần mở rộng
• O.S. – Off-Screen Ngoài hình
• V.O. – Voice Over Lời bình, thuyết minh
An Extension là một ghi chú đặt trực tiếp vào bên
phải tên, cho thấy khán giả sẽ nghe thấy giọng của nhân vật NHƯ THẾ NÀO. Giọng
ngoài hình có thể được nghe từ một nhân vật không nằm trong tầm máy camera hoặc
ở một căn phòng khác.
Frankie kéo chăn khỏi người Jule. Cô nằm trên
giường, mặc chiếc áo phông và vào phòng tắm.
FRANKIE (TIẾP TỤC)
Em cứ tự nhiên.
(dừng)
Này, em ở trong đó bao lâu? Anh có một cuộc họp
và cần tắm.
JULIE (NGOÀI HÌNH)
20 phút.
Một vài biên kịch dùng O.C. (bên ngoài camera)
thay thế O.S. Từ dừng ở trên được dùng đơn giản để nói rằng Frankie dừng lại
(có lẽ để nghĩ) trước khi nói thêm một điều gì.
Một extension thông dụng nữa là V.O. (Lời bình,
lời thuyết minh). Hãy cứ nghĩ V.O. là một lời diễn giải hoặc một diễn viên nói
khi anh ta/cô ta không có mặt trong cảnh. Hoặc anh/cô ta có thể ở trong cảnh
nhưng lại có vai trò như một người diễn giải, có nhiệm vụ phản ánh hoặc mô tả
một thời gian đi qua. Đoạn hội thoại này được ghi lại, sau đó, được rút lại
trong quá trình biên tập.
FRANKIE (GIỌNG NGOÀI HÌNH)
Tôi biết tôi không thể đi tắm trong vòng ít nhất
45 phút, vì thế, tôi đi chạy.
Nhân vật Frankie của chúng ta đang nhớ lại về
buổi sáng trên con thuyền với Giọng ngoài hình.
Chương 12: Viết tắt
Ngành công nghiệp phim ảnh sử dụng một vài từ viết tắt trong kịch bản. Việc có sử dụng chúng hay không tuỳ thuộc vào bạn. Một vài người sẽ cảm thấy bị xen ngang giữa chừng trong khi nhiều người khác lại muốn viết tắt. Chúng ta đã nhắc tới một số từ viết tắt trước đó như O.S., O.C., V.O. Dưới đây là một số khác.b.g. = background: hậu cảnh
b.g. được dùng trong đoạn mô tả hành động.
Frankie ngồi trên giường, thắt dây giày. Ở phía sau, Julie lấy tiền ra khỏi túi của anh. Cô cũng lấy chìa khoá xe của anh.
CGI = hình ảnh do máy tính dựng lên
CGI mô tả hành động không thể quay một cách bình thường và sẽ đòi hỏi việc sử dụng máy tính để xử lý, như trong phim The Matrix.
CGI: Miệng của anh ta bắt đầu tan chảy, sau đó, biến mất hoàn toàn.
f.g. = tiền cảnh
f.g. được dùng trong đoạn mô tả hành động, giống như b.g., ngoại trừ việc hoạt động này diễn ra ở phía trước
SFX = hiệu ứng âm thanh
SFX nói về âm thanh cần thiết trong phim.
SFX: TIẾNG còi tàu RÚ LÊN.
SPFX = hiệu ứng đặc biệt
SPFX nói đến một hiệu ứng đặc biệt nào cần dùng (có thể không phải CGI).
SPFX: Một tia nắng rọi sáng gương mặt của Frankie. Cơ thể anh từ từ tan chảy.
M.O.S. = không tiếng.
Chuyện kể rằng có một đạo diễn gốc Đức (có thể là Josef von Sternberg, người phát hiện ra Marlene Dietrich) muốn quay một cảnh không có âm thanh và nói với đoàn làm phim rằng mit out sound (thay vì without sound). Cụm từ này sau đó được đoàn làm phim phát tán.
M.O.S. Những con ngựa chạy toán loạn trên phố.
POV = góc nhìn
Camera “nhìn” hành động từ một góc nhìn cụ thể của một diễn viên.
GÓC NHÌN CỦA JULIE – Frankie ngồi trên giường, thắt dây giày.
Chùm cảnh
MỘT CHÙM CẢNH là một công cụ điện ảnh để mô tả một loạt cảnh, tất cả đều liên quan tới nhau và cùng dẫn tới một kết cục. Mặc dù nó là một từ tiếng Pháp, từ này lại được một đạo diễn người Nga sáng tạo ra. Chùm cảnh được sử dụng để nói đến thời gian trôi đi. Hãy tưởng tượng tới một đứa trẻ, từ khi nó sinh ra, lăn lê, sau đó đi những bước đầu tiên và cuối cùng là chạy. Ví dụ:
CHÙM CẢNH
1) John vừa ra đời. Bác sĩ lau người nó và trao cho bà mẹ đang mỉm cười.
2) John lăn người trong cũi. Mẹ nó vỗ tay khích lệ.
3) Nắm chặt tay vào chiếc bàn cà phê, John đi những bước đầu tiên. Mẹ cậu vui sướng ôm con vào lòng.
4) John, đang đeo bỉm, chạy sung sướng qua những bình tưới nước. Mẹ cậu thở dài và với lấy túi đựng bỉm.
Bạn cũng có thể đánh dấu các cảnh là A), B), C) nếu thích. Dù là đánh số hay là dùng chữ cũng đều đúng. (Ghi nhớ rằng cảm xúc của bà mẹ thay đổi qua chùm cảnh từ vui sướng tới lo lắng khi John đi lại được).
CHÙM CẢNH được xác định như là một cảnh đơn. Điều này là không cần thiết nhưng một vài biên kịch dùng CHẤM DỨT CHÙM CẢNH khi nó kết thúc.
Làm gì cũng phải có kịch bản
Trả lờiXóa